Beginnen met brouwen

19-10-2013

Je eigen biertje kunnen brouwen dat beter smaakt dan de bieren van de tap in de kroeg. Dat wil ik.

Leren hoe het proces werkt, hoe je een goed bier kunt brouwen en vooral zelf ingrediënten kunnen toevoegen aan je bier.

Ik was geïnspireerd door de Amerikaanse-Deense stagiair van het bedrijf van een vriend, hij nam elke vrijdag zijn eigengebrouwen goedje mee in omgespoelde Grolsch beugelflessen. En het was lekker! Echt heel lekker. Lekkerder dan het Jupiler blikbier wat we meestal daar op kantoor dronken.

Dat wilde ik ook wel leren. Na een aantal lamme vrijmibo's de arme man de oren van het hoofd gevraagd te hebben ben ik na een half jaar eindelijk zelf begonnen met brouwen. Met zijn hulp gelukkig.

Inkopen

Het begon met uitvinden wat je nodig hebt om thuis bier te brouwen. Zo kwam ik al snel uit bij een starterspakket waar van alles inzit en waar ook nog 2 workshops bijzaten. Ik dacht, dat is easy. Maar volgens de Amerikaanse bierbrouwer een No Go. Een stap die elke beginnende brouwer maar beter over kan slaan. "That's just water."

Hij mailde me een lijst met dingen die ik dan wel aan moest schaffen en zei hier een paar keer expliciet bij GEEN beginnerskit te kopen, ook niet als het winkelpersoneel het aanprijst. Je kunt beter nu goed investeren dan dat je dat na 2 keer zo'n net-niet biertje hebt gemaakt alsnog gaat doen.

Even tussendoor: OOOO mijn eerste gistingsfles begint nu geluidjes te maken. En ik zie het, het borrelt! In de waterstop, die zorgt dat het gas dat vrijkomt weg kan. (Er kunnen geen bacteriën van buiten naar binnen, maar het koolzuur dat tijdens de gisting wordt gevormd, kan door de overdruk via het waterslot ontsnappen. Anders ontploft je gistingsfles.)

Ok moving on.

Dus ik ging vandaag met mijn lijst van dingen die ik aan wilde schaffen naar de Brouwmarkt in Almere. 600 m2 aan thuisbrouwspullen. Overigens niet alleen benodigdheden voor het brouwen van bier en wijn maar ook van alles voor het 'brouwen' van kaas, jam, likeur, thee en yoghurt...

Voor mental support en hulp had ik drie mannen mee om me te helpen met de inkopen en daarna met mij de eerste batch te brouwen. We kwamen binnen en voelden ons meteen verdwaald. Niet dat die winkel nou zo groot is, dat viel eigenlijk heel erg tegen, het was meer 60 m2 dan 600, maar allemaal spullen waarvan je geen idee hebt WAT ze zijn en allemaal spullen op je lijst waarvan je geen idee hebt WAAR ze zijn.

Dus ik vroeg de dame achter de kassa om hulp. Samen gingen we door mijn lijst en we hadden al snel de meeste dingen gevonden:

• gistingsfles 20 liter
• waterstop
• overhevelaar
• allerlei schoonmaakhulpmiddelen, om de flesjes te spoelen en te drogen maar ook om alles steriel schoon mee te maken
• hydro en thermometer
• een hele grote schoonmaakborstel

Hop

Toen kwamen we bij het recept, dat ik had gevonden op http://beerrecipes.org/. Een heerlijk honingbiertje. Goedgekeurd door de Amerikaan. Maar het bleek ingewikkelder dan gedacht om de ingrediënten te vinden in de winkel (bier bestaat uit water, hop, mout en gist). Zelfs met hulp van de winkeldame kwamen we er niet uit. De hopsoort uit het recept hadden ze niet en uiteindelijk ging ik tegen beter weten in, akkoord met een kant en klaar pakket voor honingbier. "Obama's Unique White House Honey Ale". De hop, gist, mout, het zat allemaal in het pakket, precies in de juiste hoeveelheden. Veel handiger volgens de behulpzame mevrouw. Ik kreeg ook nog een leuk boekje over bier brouwen aangesmeerd en toen konden we afrekenen. 150 euro.

Breaking Bad

  

Eerder had ik al een grote pan, 33 liter, dat is echt HUGE, gekocht via Marktplaats, van een alleraardigste meneer die ook bier brouwt. In het pakketje zat een zelfgebrouwen biertje van hem, ter inspiratie. Daar word ik nou echt blij van.

Ik had ook al een trechter en een weegschaaltje aangeschaft. Totaal staat de investering nu dus op zo'n 230 euro... 

Ook was ik eerder vandaag al bij de supermarkt om te vragen naar een leeg krat Grolsch beugelflessen, om het bier later in te doen. Dit was alweer de vierde poging, tot nu toe was er nooit een krat teruggebracht. Maar vandaag had ik geluk, ik gluurde door het ronde raampje van de klapdeuren naast het collectepunt voor lege flessen en zag daar op de rolband een krat Grolsch Bottled staan! Joepie! Dus ik riep een jongen die daar werkte, en vroeg of ik het lege krat Grolsch mee mocht nemen, die keek me verbaasd aan en zei toen dat hij het even na moest vragen. Zijn baas stond vlakbij en zei Nee, dat mag niet. Dus ik zei dat ik het bij andere AH's eerder had gevraagd en dat het wel mocht, als je maar statiegeld betaald. "Ooohh, ja dan mag het wel, ik dacht dat je ze gratis wilde hebben." Dus ik kreeg gelukkig toch het krat mee. Het afrekenen was nog een hele klus, uiteindelijk heeft de caissière het aangeslagen als plastic tas en moest ik een plastic tas van 5,30 afrekenen..

Brouwen

Goed, na het Brouwmarktavontuur en de achterbak vol nieuwe hobbyspullen begon eenmaal thuisgekomen het echte werk. Helaas had de voorgeprepareerde Obama kit een nogal dubieuze gebruiksaanwijzing. Stap 1 ging goed: verwarm 3 liter water in een grote pan van minstens 10 liter. En houdt de temperatuur op 68 graden. Bij de tweede stap ging het al mis: Zet de moutmix-zak voorzichtig in het water en hou de vloeistof gedurende 30 minuten op ongeveer 68 graden. Maar er waren 2 moutzakken. 1 in vacuüm gezogen plastic met balletjes mout erin, en 1 met poeder. Na wikken en wegen besloten we dat het vast de balletjes versie was. Dus we deden de vacuüm getrokken zak in het water, netjes op 68 graden voor 30 minuten. Dit was al hilarisch want omdat mijn pan zo groot is, 33 liter, stond het helemaal niet onder water en besloten we het in een kleinere pan te doen. Maar daar paste weer geen 3 liter in. Uiteindelijk lieten we de zak in de kleine pan en de rest van het water in de grote pan.

Honing erbij

Toen we de moutzak er na 30 minuten uit haalden moest hij overspoeld worden met kokend water. We zagen toen pas, bij het verwijderen van het plastic, dat de moutzak waarschijnlijk ZONDER plastic in het water had gemoeten, het was een soort netje, zoals waar vogelvoer inzit. Maar goed, we hebben gewoon alsnog de liter heet water over de zak gegoten en vervolgens het moutpoeder er ook bij gedaan. De moutzak heeft mijn vader nog behendig aan de pan gehangen zodat er misschien alsnog wat extra mout uit verdampte. De eerste hop mocht erbij en toen moest het 45 minuten zachtjes koken. Even rust, dachten we, maar nee, ik was de honing vergeten dus ik moest racen naar de supermarkt. Daarnaast moesten we nog zorgen dat de glazen gistingsfles schoon was, dat moet met een speciaal spulletje dat superchemisch is en hij moest echt flink goed schoon geschrobt want als ik iets heb geleerd van de gesprekken en het surfen op internet de afgelopen tijd over bier brouwen dan is het HYGIENE IS HET ALLERBELANGRIJKST. Een jongen waar ik mee aan het kletsen was over bierbrouwen vertelde dat hij het liefst met een arts samen brouwt omdat die zo goed kunnen schoonmaken en zich netjes aan alle voorschriften houden.

Maar goed, een hoop stress dus om alles op tijd schoon te hebben en de volgende stappen goed op te volgen. Overigens had ik op dit moment nog geen idee wat ik eigenlijk aan het doen was. Het boekje Zelf Bier Brouwen lag nog open op blz 1. Maar het was zover, de tweede hop, honing erbij en dan mocht het bier, herstel wort (de ongegiste moutpap), van het vuur en moest er nog een paar liter koud water bij.

Zodra het dan tot 25 graden was gezakt mocht de gist erbij en kon het overgegoten worden in de gistingsfles.

Wort in de fles gieten

Maar dat duurde echt lang! ik had al een aantal keer gehoord en gelezen dat het heel belangrijk is dat je bier snel afkoelt maar het duurde zeker 1,5 uur voordat het goedje koud genoeg was. Ik ben denk ik wel 30 keer met de thermometer in de fles gaan hangen, mijn ongeduldige karakter is hier erg onhandig bij, het schoot echt niet op, ik heb de fles buitengezet, onder water in een grote bak, maar alsnog bleef de temperatuur eeuwig steken op 30 graden.

Maar nu staat het, en het borrelt! En het heeft een vieze kleur. En ik heb er eerlijk gezegd niet heel veel vertrouwen in. Ik ben begonnen met lezen in het boekje over brouwen en dingen vallen op hun plek. De scheikundige processen heb ik nog niet helemaal door maar ik begin het wel steeds beter te begrijpen. Het is een living thing, een organisme, micro-organismen die uit de gist komen, of die de gist is? Die nu de suikers gaan omzetten in koolzuur en alcohol. Het moet 2 weken staan. Volgens het recept 5-7 dagen maar ik ga toch maar naar de Amerikaan luisteren, die zegt 2 weken, op een donkere plek. Daarna mag het in de flesjes worden gedaan en dan moet het nog 2 weken in de fles rijpen/gisten of hoe het proces er dan verder aan toe gaat. Dat ga ik hopelijk de komende weken leren.

Gistingsfles met waterstop